Sony PSP (PlayStation Portable) İncelemesi

Sony'nin oyun konsolu alanına geç girdiği halde PlayStation serisiyle ciddi başarı elde ettiği ortada. Sega ve Nintendo gibi sektörün devlerini kolayca kenara iten Sony evlere girmeyi kolayca başardı. Evlerde PlayStation serisi çok güçlü olsa da, oyun meraklılarının ceplerine hükmeden firma çok uzun yıllardır Nintendo'ydu. Gameboy serisiyle Nintendo, taşınabilir oyun konsolları alanında hiç bir firmaya kısmet olmayan bir başarının keyfini sürüyordu.

Sony'nin bu karlı sektöre el atmaya niyetlenmesi büyük sürpriz oldu. Firma, PlayStation ailesine taşınabilir bir ürün ekleyeceğini ilk kez Kasım 2003'de duyurdu. PlayStation Portable tanımının kısaltılmışı olan PSP ismiyle sunulan cihaz 13 Aralık 2004'de Japonya'da satışa sunuldu, 1 Eylül 2005 itibariyle de Avrupa'da ve ülkemizde satılmaya başladı. PSP şu ana kadar tüm dünyada milyonlarca satılmış durumda, ama tabii ki Gameboy serisini yıllardan beri satmakta olan Nintendo'nun satış rakamlarına henüz ulaşmış değil. Zaman içinde PSP'nin Gameboy'dan çok daha başarılı bir platform haline geleceği tahmin ediliyor.

Bugün DarkHardware'de Sony'nin bu yeni ve ilginç cihazını enine boyuna inceleyeceğiz.



PSP'nin en göz alıcı yanı: 4.3" LCD ekran

PSP, 170 mm x 74 mm boyutlarında ve 23 mm kalınlığında, piliyle birlikte 280 gram gelen bir taşınabilir oyun konsolu. Cihazın dış yüzeyi siyah renkli plastikten üretilmiş, henüz ülkemizde rastlanmasa da beyaz renkli PSP'de satışa sunulmuş durumda.

Sony PSP'yi elinize aldığınızda ilk farkedeceğiniz şey, cihaza bütünüyle hakim durumdaki ve daha önce hiç bir taşınabilir cihazda görmediğiniz büyüklükteki LCD ekran. Sony'nin kullandığı bu pahalı LCD ekranı kullanan başka bir taşınabilir cihaz şimdilik yok. PSP'nin 4.3" boyutunda, 16.7 Milyon renk destekli ve 480x272 çözünürlüklü, 16:9 oranında geniş formatlı ekranının yanında diğer firmaların satmaya çalıştıkları 320x240 piksel çözünürlüklü ve 4:3 oranlı ekranlara sahip "Portable Media Center" denilen cihazlar açıkçası çok zavallı duruyorlar.



Ekran gayet büyük, renkler parlak, görüntü çok keskin ve ekranın 4:3 değil de 16:9 orantısında olması özellikle film izlemek için ideal olduğunu anlatıyor.

PSP'nin ekranında gözlediğimiz tek can sıkıcı yön, ekranın tepki süresinin oldukça düşük olması, özellikle kırmızı renkte bu durumun çok net ortaya çıkması. PSP'nin ekranını Sharp firması üretiyor ama ürün Sharp'ın standart ürünleri arasında gözükmediğinden tepki süresinin tam olduğunu öğrenmek olanaksız. Bizim kişisel tahminimiz, tepki süresinin 25ms civarında olduğu yönünde. Ridge Racer gibi hızlı oyunlarda bazen arabaların arka farlarının ekranın yarısını kaplayabilen kırmızı izler bırakması tepki süresi için hiç iyi şeyler anlatmıyor. Öte yandan, bu konuyu çok fazla kafaya değeceğini de sanmıyoruz, çünkü bir yandan da bu yüksek tepki süresi oyunlara "motion blur" efektine benzer bir efekt katıyor, oyunu oynarken herhangi bir rahatsızlık yaratmıyor.



Ekranın toplam 4 aydınlatma düzeyi var, parlaklık düzeyleri sırasıyla 200, 180, 130, 80 cd/m2 değerlerine sahip. 200 cd/m2 değerindeki en yüksek aydınlatma, sadece cihaz adaptörle çalışırken kullanılabiliyor. Bizim önerimiz en düşüğün bir üstündeki, orta düzey aydınlatmayı kullanmanızdır, çünkü bu düzeyde ekranın aydınlatma durumu çok değişmediği halde pil ömrü neredeyse %33 artıyor.

PSP'nin ön yüzünün tek parça olması ekranın korunması konusunda sorun yaratıyor. Öncelikle, ekranın ön kaplaması mat değil, parlak. Normalde ekranda görüntü yokken kendi yansımanızı ekranda çok rahat izleyebiliyorsunuz. Ekrana görüntü geldiğinde, ekranın parlaklığı çok yüksek olduğundan bu yansıma görünmez oluyor, ama yine de mat, yansımasız bir kaplama çok daha iyi olurdu. Üstelik, PSP'nin tüm ön yüzeyi parmak izlerini inanılmaz gösteriyor, cihazı elinizde biraz tutmanız bile cihazın ve ekranın rahatsız edici düzeyde kirlenmesine yol açıyor.

Her LCD monitörde olduğu gibi PSP'nin ekranında da ölü piksel olabiliyor, sonradan sorun yaşamamak için olanak varsa cihazı satın almadan önce çalıştırın ve ekranını kontrol edin. Ölü pikseller konusunda Sony'nin politikası belirsiz, kullanım kılavuzunda bu konu için "normaldir, olabilir böyle şeyler" gibi afaki ifadeler yer alıyor. O yüzden siz satın almadan önce kendinizi güvenceye alın.

Kontroller ve ergonomi

PSP'nin sol yanında 4 yön tuşu ve hemen altında da minicik bir analog joystick var. Oyunları alışkanlıklarınıza göre yön tuşlarıyla ya da analog çubukla yönetebilirsiniz. Yön tuşları oldukça pratik ama iki tuşa birden basarak çapraz haraket sağlamayı başaramıyorlar. Analog joystick ise alıştıktan sonra harika iş görüyor.

Sol yan tarafta bellek kartını yuvasının kapağı, WiFi bağlantısını açıp kapatan düğmecik, askıyı takmanız için halka ve kulaklık çıkışı da bulunmakta.



Ekranın sağ yanında Sony'nin bütün Playstation serisinde kullandığı 4 düğme, kare - üçgen - daire ve çarpı düğmeleri bulunuyor. Oyunlarda ve cihazın arabiriminde genelde X tuşu onaylama, O tuşuysa geri gitme ya da iptal komutunu veriyor. Bu dört tuşun yan tarafında açma kapama düğmesi var. Düğmeyi geriye çekerseniz Hold durumuna geliyor ve cihazın tuşlarını kilitliyor. Açma düğmesini bir kere yukarı iterseniz cihaz uyku durumuna geçiyor, eğer yukarı itip bir kaç saniye orada tutarsanız tümden kapanıyor. Ayrıca şarj için kullanacağınız harici güç bağlantısı da yine sağ tarafta.



Cihazın tamamına hakim olan LCD ekranın altında oyunlardan çıkmakta kullanacağınız Home tuşu, ses ayarı, ekran parlaklığı ayarı ve sadece kulaklıkla çalışan basit equaliser kontrol düğmesi bulunuyor. Ayrıca oyunlarda devamlı kullanacağınız Select ve Start düğmecikleri de ekranın alt yanında. Ayrıca cihazın sağ ve sol üst köşelerinde birer tetik tuşu da var. Bu tuşlar da oyunlarda yoğun olarak kullanılıyor.

Elinizde aldığınızda PSP'nin çok ergonomik tasarlanmış bir ürün olduğunu farkediyorsunuz. Cihaz ağır değil, ele tam oturuyor ve rahatsızlık vermeden saatlerce kullanılabiliyor. Oyunları her iki elinizin baş parmaklarıyla oynuyorsunuz, işaret parmaklarınız da tetik tuşlarına basıyor. Tasarım konforlu ve bizce Sony PSP fiziksel yapısı bakımından çok başarılı bir ürün.

Kapalı kutunun içinde neler var?

PSP'nin ufak boyutları, aslında içinde çok güçlü bir donanım altyapısı saklıyor. Cihazın çekirdeğinde 32-bit'lik MIPS R4000 işlemcisine dayanan, çift çekirdekli bir işlemci var. İşlemci hızı 1 ile 333 MHz arasında değişiyor, ama şu andaki uygulamalar 222 MHz hızında çalışmaktalar. İşlemcinin çalışma gerilimi 1.2 Volt, veriyoluysa 128 bit genişlikte. Veriyolu hızı her zaman işlemci hızının yarısı olarak gerçekleşiyor. İşlemci toplam 4 MB dahili eDRAM bellek içeriyor, ayrıca toplam 32 kB tampon bellek de var. 7 adımlık iş hattına ve 32 adet 32 bit yazmaça sahip işlemcinin iş gücü 2.6 GFLop olarak belirtilmiş. İşlemci 90 nanometre üretim teknolojisiyle, Sony tarafından üretilmekte.

İşlemcinin ilk çekirdeği genel bir CPU olarak çalışıyor ve dahili 4 MB belleğin 2 MB'ını kullanıyor. Diğer çekirdekse aynı hızda çalışıyor, kalan 2 MB belleği kullanıyor ve Virtual Media Engine denen sistemi yürütüyor. Video ve ses çözme gibi işlemler bu ikinci çekirdeğin görevi, ayrıca H.264 görüntü çözücüsü de bu çekirdek içinde. İlginç bir detay, bu çekirdeğin 128 değil 256 bit veriyoluna sahip olması.



PSP'nin grafik işlemleri için ikinci bir işlemcisi daha var. Asıl işlemcinin yarı hızında çalışacak şekilde ayarlanmış bu işlemci Bu işlemcide video işlemleri için kullanılan 2 MB dahili bellek var. Bu işlemci 512 bit veriyoluna sahip, tam 128 adet de yazmaçı bulunuyor. Grafik işlemcisi donanım destekli NURBS geometri işlemleri, donanım destekli aydınlatma, doku kaplama, doku sıkıştırma, sis ve şeffaflık efektleri, stencil efektleri ve vertex blending efektlerine sahip, grafik çıktısını da bu işlemci kontrol ediyor. İşlemler 16 ya da 32 bit renk derinliğinde yapılabiliyor. Sony işlemci için saniyede 35 milyon üçgen işleme ve 664 Milyon piksel doldurma oranı değerlerini veriyor, ama bu değerlerin 166 MHz hızında çalışan işlemciye dayandığını, gerçekte işlemcinin 111 MHz çalıştığını unutmamak lazım.

Sistemin içinde özel bir bellek yongası var. Bu yonga hem 32 MB 333 MHz DDR bellek içeriyor ve sistemin belleğini oluşturuyor, hem de 32 MB NAND tipinde flash bellek içeriyor, bu alana da PSP'nin işletim sistemi (firmware) yükleniyor. Uygulama geliştiriciler için çok can sıkıcı bir detay, 32MB belleğin 8MB'ının da cihazın işletim sistemi tarafından işgal edilmesi. Yani uygulamada programcılara 32 değil, 24MB bellek sunulmakta.

PSP'nin ses özelliklerini de Virtual Media Engine ismi verilen ikinci işlemci çekirdeği sağlıyor. Ürün daha piyasaya çıkmadan önce 7.1 kanal ses desteklediği iddia edilmişti, oysa gerçekte böyle bir özellik yok, PSP sadece stereo ses çıkışına sahip, ama kendi içinde çok kanallı ses işleyebiliyor, ses üretici (synthesizer) özelliği var ve 3D ses efektleri yürütebiliyor. Ses işlemcisi DSP özelliklerine sahip. Üretilen sayısal ses bilgisinin analog sinyale çevrilmesini Wolfson firmasının WM8973G yongası üstlenmiş. Bu yonga önceden programlanmış 5 equaliser ayarını da destekliyor.

PSP'ye overclock mümkün

Her ne kadar cihazın işlemcisi 111MHz veriyolu / 222MHz işlemci hızı olarak çalışsa da, aslında cihazın işlemcisi 333MHz çalışacak şekilde tasarlanmış ve bu hızda da çalışabiliyor, ama Sony oyun geliştiricilere sadece 222MHz hızı kullanmalarını sıkıca tembihlemiş. Bunun nedeninin, pil ömrü ile ilgili olduğu tahmin ediliyor, çünkü PSP 333MHz hızında çalışırken pilinin çok çabuk sürede bittiği görülüyor. Amatör programcıların geliştirdiği bazı araçlarla PSP 333MHz çalışmaya zorlanabiliyor, ama bunun uzun vadede cihaza fiziksel zarar verip vermeyeceği bilinmemekte.


Dış dünya ile bağlantılar

PSP'nin en çok kullanacağınız bağlantısı üzerindeki USB yuvası. Bağlantı ufak tip (Mini B tipi) USB fişlerini destekliyor ve USB 2.0 destekli. Yalnız gerekli USB kablosu kutudan çıkmıyor, cihazla birlikte mutlaka uygun bir USB kablosu da almayı unutmayın. PSP'nin içinden USB bağlantısını aktif hale getirdiğinizde, PSP bilgisayarınız tarafından depolama aygıtı olarak görülüyor, dolayısıyla hiç bir ek program yüklemeye gerek kalmadan PC - PSP arasında veri aktarımı yapabiliyorsunu



PSP'nin üzerindeki kızılötesi (IrDA) port açıkçası biraz anlamsız bir araç. Cihazın WiFi kablosuz ağ desteği olduğundan, bu port PSP'yi bilgisayarla ya da başka bir PSP ile konuştururken işe yaramıyor. Infrared portu kullanan hiç bir yeni araç ya da yazılım da duyurulmuş değil. Amatör programcıların geliştirdikleri kimi IrDA uygulamaları var ama, bunlar da oldukça işlevsiz uygulamalar.

PSP'nin dökümanlarını karıştırırken bir "Extension Port" yani genişleme yuvası ifadesi görebilir, bu yuvayı da PSP'nin hiç bir yerinde bulamayabilirsiniz. Evet, kağıt üstünde gözüken bu yuva uygulamada cihazda gözükmüyor. Elimizdeki tek veri, kulaklık çıkışının yanındaki, uzaktan kumandanın takıldığı 6 pinlik yuvanın bu port olabileceği yönünde. Cihazın sırlarını keşfetmek için her köşesini analiz eden meraklıları, bu portun seri protokolle giriş çıkış yapan bir port olduğunu ve basit bir kumanda portundan öte olduğunu belirlediler bile. Son olarak, PSP stereo kulaklık çıkışı içeriyor.

Depolama Sistemi: Memory Stick ve UMD Diskler

Sony PSP'nin veri depolama aracı, içerdiği bellek yuvasına takacağınız Memory Stick Duo tipindeki bellek kartlarından ibaret. Memory Stick Duo ya da Duo Pro tipindeki kartları kullanabilirsiniz, yalnız arada çok büyük hız farkı olduğu için biz mutlaka Duo Pro kartları almanızı öneriyoruz. Piyasada 16 MB'dan 2 GB'a kadar Memory Stick Duo ve Duo Pro kartlar var, henüz 2 GB'ın üzerinde modeller çıkmadı. Sony, pakete standart olarak 32 MB bir kart dahil etmiş. 32 MB kart oyunlarda kaldığınız yeri kaydetmek için fazlasıyla yeterli (oyunlar genelde 128 kB kullanıyor) ama MP3 ve videolarınız için tamamiyle yetersiz. Cep telefonlarıyla bile 64 MB kartların verilmeye başladığı günümüzde, PSP gibi multimedya odaklı bir araçla 32 MB büyüklüğünde bir kart verilmesi pek hoş değil. Üstelik, verilen kart Memory Stick Duo Pro değil, sadece Duo. Bu da kartın Duo Pro kartlara göre kat kat yavaş olması anlamına geliyor. PSP ile verilen kartın, Sandisk'in sattığı Duo Pro kartlarla performans karşılaştırmasını incelemenin sonlarına doğru bulabilirsiniz.

PSP'ye oyunları ve filmleri UMD disklerde satın alacaksınız. UMD diskler oldukça ufak ve plastik bir kılıf içinde gelen optik disklerden ibaret. UMD diskler aslında 6 cm çapında, çift katmanlı DVD'ler. Bilgisayarlarımızda kullandığımız CD ve DVD'ler 12 cm çapında, ufak boy CD'ler ise 8 cm çapında. Dolayısıyla, 6 cm'lik UMD'ler bunların ikisinden de hayli ufak, ama çift katmanlı DVD olmaları sayesinde 1.8 GB veri taşıyabiliyorlar. UMD disklere veri ISO 9660 formatında kaydediliyor, yani UMD diski kabından çıkarıp bilgisayarınıza taksanız aslında içini okuyabilirsiniz, ama diskin ortasındaki boşluğun standarttan küçük olması bunu engelliyor. Aynı şekilde, aslında UMD disklerin içindeki disk ile HD tipindeki MiniDisc (MD) disklerin kullandığı disk aynı, ama yine ortadaki boşluk uyumluluğu bozuyor.



UMD diskler cihazın arka tarafına doğru yerleştirilmiş optik sürücüye yerleştiriliyor. Cihaz açıkken diskleri takıp çıkarabilirsiniz. PSP'nin UMD disk okuyucusu saniyede 11 Mbit (1.37 MByte) veri okuyabiliyor. Okuma hızı bu kadar düşük olduğu için çoğu oyunda oldukça can sıkıcı yükleme süreleri söz konusu. Sürücü çalışırken hafif bir ses yapıyor ama kolay farkedilir bir ses değil.

UMD diskleri şimdilik sadece Sony üretiyor. Yazılabilir UMD yok, çıkması da düşünülmüyor. Buna karşın, UMD disklerin ileride PSP dışında başka Sony ürünlerinde de kullanılacaklarına kesin gözüyle bakılıyor. Bunun iki işareti şimdiden mevcut. Bunlardan birincisi, PSP'nin ekranı 480x272 çözünürlükte olsa da, UMD disklerdeki filmlerin aslında 720x480 çözünürlükte olmaları. Bu durum, ileride PSP'den daha yüksek çözünürlüklü cihazlarda UMD okuyucular olabileceğini düşündürüyor. Diğer bir ilginç detay, UMD olarak gelen PSP oyun disklerinin bir köşesinde oyun logosu, diğer köşesindeyse PSP logosu olması. UMD filmlerdeyse bir köşede film logosu var, diğer köşe boş. Belli ki Sony UMD filmleri PSP ile sınırlı tutmayı düşünmüyor.

Sony PSP, içinde 1800mAh kapasitede, 3,6 Volt gerilim sağlayan bir Li-Ion pil taşıyor. Pili şarj etmek için PSP ile birlikte gelen adaptörü PSP'ye bağlamanız yeterli, şarj işlemi sırasında Power ışığı turuncu renkte yanıyor, 2 saat kadar süren şarj bitince ışık sönüyor. Dilerseniz pil şarj olurken oyun oynamaya devam edebilirsiniz, bu durumda şarj süresi 2 saati biraz aşıyor. Cihaz USB'den şarj olmuyor ama bunu yapabilen özel kablolar ayrıca satılmakta.



PSP gibi bir aracın pil ömrü konusunda kesin şeyler söylemek olanaksız, çünkü pil ömrü sizin kullanımınıza göre değişiyor. Ridge Racer gibi bir oyunu, en yüksek ekran parlaklığında aralıksız oynarsanız pil 3,5 - 4 saat kadar ancak dayanıyor, ama MP3 dinlemek istediğinizde pil ömrü 8 saati geçiyor. Dolayısıyla, pilin dayanma süresinin cihazı en çok zorladığınızda 3,5 saate kadar indiğini söyleyebiliriz, ama uygulamada genelde bundan çok daha fazla, ortalama 5-6 saat kadar kullanım süresi alacağınızı söyleyebiliriz. Ayrıca, ekranın parlaklığını bir derece düşürürseniz pilin dayanma süresinin %33 kadar arttığını daha önce de belirtmiştik, tekrar hatırlatalım.

PSP'nin çok güzel bir özelliği, pilin gücü artık son noktasına geldiğinde cihazın kendini uyku moduna geçirmesi. Pil %5'e indiğinde PSP güç LED'ini yakıp söndürerek size haber veriyor, güç daha da azaldığında ekranda pil simgesi çıkarak cihaz kapanıyor. Yalnız bu noktada "Oyunum gitti, kaydetmemiştim" diye üzülmenize gerek yok, çünkü cihaz uyku modunda. Şarja taktığınız anda güç düğmesine dokunursanız oyununuz tam o kaldığınız andan devam ediyor. Oyuncular düşünülerek tasarlanmış, çok başarılı bir özellik. Yalnız biz adaptörün fişinin PSP üzerindeki yuvaya çok da iyi oturmadığını gözledik, adaptöre bağlı olarak oyun oynuyorsanız sık sık temassızlık oluyor ve şarj kesiliyor. Tabii bu sadece bizim elimizdeki PSP'ye özel bir durum da olabilir, ama dikkatimizi çeken bir detay.



Uzakdoğuda PSP'nin pil yuvasına oturan, çok daha büyük kapasiteli piller satışa çıktı, hatta Sony kendisi bile standart 1800mAh pille aynı boyutta 2200mAh kapasitede yeni bir pil duyurdu. PSP'nin pil yuvasından dışarı taşan, cihazın arkasına takılan pillerdeyse 4400mAh'a kadar kapasiteye çıkıldı. Bu ürünler ülkemize ne zaman gelir belli değil.

PSP'yi Kullanmak - Arabirim

PSP, Sony'nin XMB ismini verdiği arayüzü kullanıyor. Arayüz klavyesi olmayan bir cihazla kullanılacağı göz önüne alınarak tasarlanmış, her şey yön tuşları ve 4 komut tuşuyla yönetiliyor. Cihazın ana yetenekleri arayüzde yan yana 5 ikon ile belirtilmiş, bunlar sırasıyla ayarlar, fotoğraf, video, müzik, film ve oyun kategorileri. Firmware 2.0 ve yukarısında oyun ikonundan sonra bir de Web browser ikonu bulunuyor.



Her bir ana kategori ikonunun üzerine gittiğinizde, yukarı aşağı tuşlarıyla o kategorideki ek özelliklere erişiyorsunuz. Örneğin müzik kategorisine girerseniz önce UMD ya da bellek kartı seçimini yapıyor, sonra da bellek kartındaki müziklerinize erişiyorsunuz. Fotograf, Müzik ve Film kategorilerinin mantığı bu, oyun kategorisindeyse bellek kartındaki oyun kayıtları, oyun paylaşımı gibi ek özellikler de var. Ayarlar bölümünden cihazın saatinden, kablosuz ağ ayarlarına kadar her şeye ulaşıyorsunuz. Pilin şarj durumu ve cihazın hangi firmware sürümünü taşıdığının bilgisi de bu bölümdeki System Settings ekranında. Yine Settings kategorisinde kablosuz ağ üzerinden cihazın firmware'ini güncelleme olanağı da bulunuyor.

PSP 9 dil destekliyor, bu diller arasında Türkçe yok. Japonya üretimi PSP'lerde de dil olarak İngilizce seçerek sorunsuzca kullanabiliyorsunuz. Klaveysiz bir araç olduğu için PSP'de yazı girişi yapmak zor, Sony'nin sisteme entegre ettiği yazı giriş sistemini çözmek ve alışmak çok güç. Oyunlarda uygulama geliştiricilerin çok daha kolay kullanılan yazı giriş sistemleri geliştirdiklerini görüyoruz.



PSP'nin arka plan rengi her ay başka bir renge dönüşüyor. Firmware 1.5 kullanıyorsanız arka plana istediğiniz duvar kağıdını yerleştirmeniz mümkün ama riskli ve uğraştırıcı bir iş. Fw 2.0 ve yukarısını kullanıyorsanız, duvar kağıdı özelliği sistemin kendisi tarafından destekleniyor.

Sony PSP çıkmadan önce bu cihazın cep telefonu işlevi de göreceği iddia edilmişti, ama görüyoruz ki PSP'de cep telefonu özelliği yok. Bu çok önemli değil, ama ne yazık ki PSP'de PDA türü özellikler, yani ajanda, adres defteri, takvim vs. özellikler de yok. Bizce bu PDA özelliklerinin olmaması gerçekten büyük eksiklik. Amatör yazılımcıların kendi geliştirdikleri, PSP-PDA gibi uygulamalar var ama sisteme tam entegre olamadıklarından bu uygulamalar ihtiyacı pek karşılamıyor.

Fotoğraf Özellikleri

Sony PSP'nin ana menüsündeki ilk seçenek, fotoğraf alt menüsü. Cihaz, Memory Stick içindeki PSP/PHOTO dizinine koyduğunuz fotoğrafları bu menüden görüntülüyor. Dilerseniz alt dizinler kullanabilir, fotoğraflarınızı organize edebilirsiniz. Memory Stick kullanan bir Sony fotograf makineniz varsa, onun bellek kartını PSP'ye takarsanız fotoğrafları direkt olarak görüntüleyebiliyorsunuz. Görüntülenen fotoğraflar için EXIF bilgisi desteği var.

Versiyon 2.0'dan önceki firmware sürümleri sadece JPG ve BMP dosyalarını görüntüleyebiliyor. Versiyon 2.0 ve yukarısı firmware yüklerseniz, GIF, TIFF, PNG gibi görüntü formatlarına da kavuşuyorsunuz. Görüntülenen fotoğrafları isterseniz tam ekrana oturtabiliyor, isterseniz zoom yapabiliyor, döndürebiliyor ya da kaydırabiliyorsunuz, slayt gösterisi özelliği de var. Yalnız JPG görüntülerde cihazın görüntüyü iki geçişte netleştirmek gibi bir huyu var. Bu kadar güçlü donanıma rağmen neden tek geçişte JPG çözülemiyor, bilemiyoruz.

Müzik Özellikleri

Sony PSP, temel olarak iki müzik formatını destekliyor, bunlar Sony'nin Mini Disc çalarlarında da kullandığı ATRAC3 ve hepimizin bildiği MP3 formatları. MP3 formatında hiç bir sorun yok, cihaz bellek kartındaki PSP/MUSIC dizinine koyduğunuz her türlü MP3 dosyasını sorunsuz çalıyor, ayrıca M3U tipindeki çalma listelerini de destekliyor. MP3 dosyalarının ID3 bilgi bölümleri okunarak görüntüleniyor, ayrıca Supertagging denilen, MP3 dosyasının içine albüm kapağının minik bir görüntüsünün yerleştirildiği sistem de PSP'de destekleniyor. PSP, biraz büyük olması dışında MP3 çalar olarak hiç bir sorun getirmiyor.



Desteklenen diğer ses formatlarında durum karışık. Firmware v2.0'dan önceki sürümler, ATRAC3 formatında müzik dosyalarını çalabiliyorlar. Fw 2.0 ve yukarısı ATRAC3plus formatını da destekliyor, ama bu dosyaların Memory Stick Duo Pro tipinde bellek kartında durması gerekiyor, sadece Duo olan kartlar olmuyor. Ayrıca Fw 2.0 ve yukarısı MP4 AAC ve PCM WAV dosyalarını da destekliyor, daha bir kaç gün önce çıkan Fw 2.60 ile WMA desteği de cihaza eklendi.

Müzik Demişken: Kulaklıklar ve Uzaktan Kumanda

Sony'nin PSP ile sunduğu aksesuarlar arasında en başarısızı bizce kulaklıklar ve özellikle de uzaktan kumanda. Öncelikle, tamamı siyah olarak tasarlanmış cihazla bembeyaz kulaklıklar vermek fikri hangi Sony tasarımcısının başının altından çıktı merak etmemek elde değil. Hadi cihazın siyah rengiyle kontrast olsun istediler desek, o zaman beyaz renkli PSP ile neden yine bu beyaz kulaklıklar veriliyor? Neyse ki kulaklıkların ses kalitesi ortanın üstünde, eğer ses konusunda çok hassas kulaklarınız yoksa, ayrıca kulaklık almak gereksinimi duymazsınız.



Kulaklıkların beyaz rengi dışında bir sorunu yok ama kablolu uzaktan kumanda gerçekten hem çok kötü tasarlanmış, hem de üretim kalitesi oldukça tartışmalı bir ürün. Kumandanın tuşları birbirlerinden belirgin şekilde ayrılmadığından, kumandayı elinize alıp dikkatle bakmadan sesi açıp kapamanız, şarkılar arası geçmeniz çok zor. Bir tuşa basarken istemeden başka bir tuşa da basmanız sıklıkla başa geliyor. Özellikle de kumandayı arkasındaki kıskaçla bir yerlere tutturmak istediğinizde mutlaka düğmelere rastgele basmak zorundasınız. Üstelik kumandanın ne malzeme kalitesi, ne de parçalarının yerlerine oturuşu güven vermiyor. Kısacası, bizce uzaktan kumandası PSP'nin en kötü tasarlanmış parçası.

Video Özellikleri

Ne yazık ki cihazın ekranı ve video özellikleri gelişmiş olmasına rağmen, öyle her istediğiniz filmi bilgisayardan PSP'ye aktarıp yolda izlemek gibi bir lüksünüz yok. PSP, MPEG ya da Divx formatında filmleri göstermiyor. Kendi elinizdeki DVD ve Divx filmleri PSP'de izlemek için, önce bu filmleri cihaza uygun MP4 formatına çevirmelisiniz. Firmware 2.0'dan öncesine sahipseniz, kendi filmleriniz için kullanabileceğiniz tek görüntü formatı MP4 SP. Eğer 2.0 ve yukarısına sahipseniz, dilerseniz filmlerinizi H.264 (MPEG4 AVC) sıkıştırma formatıyla da sıkıştırabilirsiniz.

Sony PSP'nin video alanındaki en güçlü teknik özelliği, bu minik cihazın H.264 (MPEG4 AVC - Advanced Video Codec) desteği içermesi. H.264, video alanında yarının sıkıştırma teknolojisi olarak görülüyor, çünkü yakında hayatımıza girecek Blu-Ray ve HD-DVD videolar, H.264 görüntü sıkıştırmasını içerecek. H.264 / MPEG4 AVC formatıyla sıkıştırılmış görüntüler gerçekten çok başarılı. Bu format sayesinde isterseniz filmlerinizi eşdeğeri MPEG4 dosyalarından daha çok sıkıştırılmış, daha az yer tutan dosyalar haline getirebilirsiniz, ya da isterseniz dosya boyutuna dokunmazsınız ama görüntü kalitesi olarak normal MPEG4'ün çok üstüne çıkarsınız. Tercih sizin. Elinizdeki DVD, Divx, Xvid ve her türlü diğer formattaki filmi PSP'ye uygun hale getirmek için çok fazla PC yazılımı geliştirilmiş durumda. Bunlar arasında Nero Recode 2, Sony Image Converter 2 Plus ve basit bir yazılım isteyenlere IMToo firmasının PSP Video Converter yazılımları özellikle önerdiğimiz uygulamalar.

Sony PSP'nin video gösterimi konusunda akıl almaz gariplikler yapmış. Örneğin, filmlerin hepsini bellek kartının ana dizini içinde açacağınız MP_ROOT dizini altındaki 100MNV01 ve 100ANV01 dizinlerine konulmak zorunda. Ayrıca, filmlere istediğiniz dosya ismini veremezsiniz, dosyalarınız illa ki M4V10074.MP4 gibi garip bir formatta olacak. Aslında akıl almaz dememize bakmayın, bütün bunlar Sony'nin video kamera vs. araçlarında kullandığı kendine özgü standartlarla uyum sağlamak için düşünülmüş şeyler ama uygulamada bunlar kullanıcıya sadece eziyet yaratıyor. Neyse ki bahsettiğimiz video dönüşüm yazılımları sizin için bu dosya ismi, dosyanın yerleşeceği dizin vs. işkenceleri hallediyor.

PSP'de filmler de UMD disklerde geliyor. PSP için şu anda piyasaya sürülmüş oyun sayısından çok daha fazla UMD film var. UMD filmler MPEG4 AVC - H.264 formatıyla sıkıştırılmış durumdalar ve söylediğimiz gibi, aslında UMD diskteki filmin çözünürlüğü 720x480. Bu görüntü cihaz tarafından 480x272 çözünürlüğe indiriliyor ve istenirse alt yazı ya da farklı dublaj seçenekleri kullanılabiliyor. PSP'de görüntülenen bir UMD filmin görüntü kalitesini kelimelerle anlatmak zor, mutlaka kendiniz görmelisiniz. DarkHW olarak abartmayı pek sevmediğimizi biliyorsunuz, ama dürüstçe söylemek gerek ki PSP'de görüntülenen UMD filmlerin görüntüsü mükemmel. Ekrandan fotoğraf çekerek size bu görüntü kalitesini aktarmak mümkün değil, üzgünüz.

PSP'nin Asıl Marifeti: Oyunlar

Cihazın her özelliğinden söz ettik, sıra en önemli olan yöne, oyunlara geldi. Oyunları sözle anlatmak zor, biz izlenimlerimizi aktaracağız ama kendi gözlerinizle görmeniz en doğru değerlendirme olacaktır. PSP oyunlarını düşünürken, daha önce gördüğünüz Nintendo Gameboy ya da cep telefonu oyunlarından çok ilerisini, hatta eski PlayStation'dan da ilerisini düşünmelisiniz. PSP, taşınabilir bir cihazda neredeyse PlayStation 2 düzeyinde oyunlar sunuyor. Sistem bütünüyle 3D destekli olduğu için, cep telefonlarındaki 3D oyunlar gibi inanılmaz yavaş görüntülerle karşılaşmıyorsunuz, her şey son derece akıcı ve detaylı. Özellikle Ridge Racer ve WipeOut Pure gibi oyunlar, sistemin tüm donanım gücünü sergiliyor.



Sony PSP'nin grafik işlemcisi 3D destekli olduğu için PSP oyunlarının çoğu 3D oyunlar. Yarış oyunları en ağırlıklı oyun türü, bunun bir nedeni de cihaz üzerindeki analog kontrol çubuğunun bu oyunlar için ideal kontrol aracı olması. FPS türü oyunlar çok yaygın değil, spor oyunlarıysa oldukça fazla. Golf, tenis, basketbol ve futbol için gerçekten güzel oyunlar var. FPS oyunların en iyileri Coded Arms, Ghost in the Shell ve SOCOM Navy Seals. SOCOM özellikle multiplayer yönü çok güçlü bir oyun, bu oyuna PSP'nin CounterStrike'ı olacak gözüyle bakılıyor. SOCOM'un kendine özgü bir yanı, kulaklık ve mikrofon desteğiyle online oyun oynarken sesli iletişime de olanak sağlaması.

İlk çıkan PSP oyunlarıyla bugünlerde çıkanlar arasında da belirgin bir kalite farklı gözleniyor. Örneğin PSP ile birlikte piyasaya sürülen FIFA Soccer ile şu anda satılan FIFA 2006, PSP'nin ilk oyunlarından olan Need for Speed - Rivals ile şu günlerde piyasaya çıkan Need for Speed - Most Wanted arasında hem grafik kalitesi, hem de özellikler bakımından ciddi farklar var. Oyun geliştiriciler PSP'nin sırlarını öğrendikçe daha güzel grafikli ve keyifli oyunların piyasaya sürüleceği düşünülüyor. 2006 yılında piyasaya sürülecek oyunları merakla bekliyoruz doğrusu.

PSP'nin en güçlü yanı olan oyunlar cihazın aynı zamanda da en zayıf noktası. Oyun firmalarının PSP'ye özel yeni oyunlar yapmak yerine var olan PS2 oyunlarını PSP'ye aktarmaktaki ısrarı, PSP'ye gerçekten zarar veriyor. Oyun meraklıları zaten PSP'deki oyunları daha önceden PS2'de oynamış durumdalar ve kimse zaten oynayıp bıktığı bir oyunu tekrar satın almak istemiyor. PSP için özel geliştirilen oyunlar ancak yeni yeni ortaya çıkmaktalar ve eğer kısa sürede PSP için çok iyi oyunlar piyasaya sunulmazsa bu platformun ömrü beklenenden kısa olabilir.

Emulatörler vs. ne durumda?

Her ne kadar Sony için PSP uygulamalarını kullanmanın tek geçerli yolu UMD disk satın alıp oyunları oynamak olsa da, aslında PSP için uygulama geliştiren sayısız amatör programcı da var. PSP'nin Firmware 1.0 ve 1.5 sürümleri, bellek kartı üzerindeki uygulamaları çalıştırmanıza izin veriyor. Programcılar da bu özelliği kullanarak PSP için bir çok uygulama geliştirdiler. Geliştirilen uygulamalar arasında PDA türü yazılımlar, dosya yöneticileri, Amiga, Commodore 64 gibi bilgisayarlar için emulatörler, Sega MegaDrive gibi oyun konsollarının emulatörleri, dosya görüntüleyiciler ve amatörce yazılmış oyunlar var.

Uygulama geliştiren amatörler Sony'nin hiç bir programlama aracı ve döküman sağlamamasına rağmen PSP için muhteşem uygulamalar geliştiriyorlar, ama Sony bu çalışmaları önlemek için elinden geleni yapıyor. Bu bahsettiğimiz amatör uygulamalar sadece firmware 1.0 ve 1.5 ile çalışmakta, 1.51 ve yukarısında bu uygulamalar çalışmıyor. Tek istisna, Fw 2.0'da bulunan bir açık ile çok az sayıda uygulamanın çalıştırılabilmesi. Ayrıca, Fw 2.0 yüklü PSP'ler 1.5 sürümüne geri çevrilebiliyor, ama bu başka sürümler arasında geçerli değil. Yani Fw 2.0 yüklü bir PSP alırsanız, bu cihazı 1.5 sürümüne indirip emulatörleri vs diğer araçları deneyebilirsiniz. Eğer cihazınız Fw 1.52 ile geldiyse, önce 2.0'a güncelleyip sonra 1.5'e indirebilirsiniz. Ne yazık ki cihazınız 2.0'dan yüksek bir firmware ile gelirse, geri dönüşünüz olanaksız. Sony şu anda sadece 2.6 firmware sürümünü sunuyor, diğer sürüm dosyalarını ve 2.0 -> 1.5 dönüşümü sağlayan downgrade uygulamasını sizin Internetten arayıp bulmanız gerekecek.

Sony'nin bu mücadelesinin nedeniyse oyunların kopyalanmasın engellemek ve PSP ile ilgili tüm yazılım gelişimini kontrolünde tutmak. Herkesin bildiğini saklamaya gerek yok, Fw 1.0 ve Fw 1.5 sürümüne sahip PSP'lerde oyunların internetten download edilen kopyaları bellek kartı üzerinden çalıştırılabiliyor. Bu da Sony için ciddi mali kaygılar demek. Firmalar zaten bu tür cihazlarda cihazın kendisinden değil, oyun satışından para kazanıyor. PSP'yi satın alan kullanıcının bir de 2GB memory stick satın alması ve bir daha hiç bir oyun satın almaması, Sony için işin tüm esprisini kaçırıyor.

Sony'nin oyunları korumak için çabası anlaşılır bir şey, ama aynı çaba iyi niyetle PSP uygulamaları geliştiren ve aslında PSP'nin yaygınlaşmasına ciddi katkısı olan amatör programcılara çok zarar veriyor.

Multiplayer Oyunlar
PSP'nin en güçlü yanlarından birisi çok oyunculu oyunlar. Var olan oyunların çoğunu kablosuz ağ üzerinden iki kişi karşılıklı oynayabiliyorsunuz. Bir çok oyunda bunun için özel Game Sharing bölümü var. Bu sistem, tek bir oyun diskiyle iki kişinin aynı oyunu oynayabilmesini sağlıyor. Bu sistemde bazen UMD diskin takılı olduğu PSP, diğer PSP'ye kablosuz ağ üzerinden oyunun çok kısıtlı bir sürümünü upload ediyor. Sony'nin resmi olarak desteklemediği ama kullanıcıların keşfettiği diğer sistemdeyse direkt olarak UMD disk ikinci makineye takılarak oyunun bir kopyası belleğe yükleniyor. Multiplayer oyunlar 2 kişiyle de sınırlı değil, PSP Ad-Hoc modunda diğer 16 PSP ile aynı anda bağlantı kurabiliyor.

PSP'nin multiplayer oyunları iki bağlantı şeklini destekliyor. Ad-Hoc modunda, hemen sizinle aynı odada bulunan arkadaşlarınızla PSP'ler arası direkt bağlantı kurarak oynuyorsunuz. Infrastructure modundaysa IP adreslerini girerek dilerseniz dünyanın öbür ucundaki PSP sahibi arkadaşınızla karşılıklı oynayabilirsiniz, ama tabii aranızda çalışan bir Internet bağlantısı ve her iki uçta da kablosuz ağ çıkışı olması gerek.

Internet Bağlantısı

Sony PSP'nin kablosuz ağ desteği içerdiğinden bahsetmiştik. IEEE 802.11b standartında, 11Mbit/sn hızındaki kablosuz ağ bağlantısı, cihazın herhangi bir erişim noktası üzerinden Internete açılmasını sağlıyor. Bağlantı WEP şifreleme sistemini destekliyor, firmware 2.0'dan itibaren WPA şifreleme sistemi de desteklenmekte. Kablosuz ağ arabirimini Marvell firmasının Libertas yonga seti oluşturuyor. Firmware güncellemeleri ve karşılıklı oyun oynamak için kullanabileceğiniz Internet bağlantısı, web gezintisi için de kullanılabiliyor. Firmware 2.0 ile PSP'ye eklenmiş olan web browser (tarayıcı) ile istediğiniz web sitesine erişmeniz mümkün. Firmware 1.5 kullanıcılarıysa şu anda browser özelliğinden yoksunlar, ama bu açığı kapamak için çeşitli amatör çalışmalar sürüyor.

PSP ile web gezintisi oldukça sorunsuz, ama cihazda klavye olmayışı normaldir ki veri girişini çok zorlaştırıyor. Veri girişi yapabilmeniz için sanal klavye desteği var. Ayrıca, HTML 4.01 standartını destekleyen browser henüz flash uygulamalarını desteklemiyor, Türkçe harfler konusunda da başarısı tartışmalı. Genişliği 480 pikselden fazla olan web sayfalarının ekrana sığması için çeşitli araçlar uygulamaya eklenmiş. PSP'de henüz bir e-mail uygulaması yok, ama tarayıcı üzerinden G-mail gibi servislere erişebiliyorsunuz. Genel olarak PSP'nin web tarayıcısı, cihaza sonradan eklenmiş bir özellik olduğunu hissettiriyor. Öte yandan, cihazın geniş ekranı sayesinde PSP, web gezintisi için cep telefonu vs. araçlardan çok daha kullanışlı, bunu da söylemek gerek. Ayrıca aracın farklı kablosuz ağ profillerini kaydedebilmesi ve sizin ev, iş vs. için ayrı ayrı ayarlarınızı kaydedebilmeniz oldukça kullanışlı.

Kutu İçeriği

sony_psp-box.jpg (5011 bytes)PSP'yi iki paket halinde alabiliyorsunuz. Value Pack denen pakette PSP, kulaklıklar, uzaktan kumanda, adaptör, 32MB bellek kartı, askı ve bez kılıf yer alıyor. Bu paketin ilk 1 Milyon adediyle birlikte Spiderman 2 filmi de hediye edilmişti ama artık pakette film ya da oyun yok, sadece demo UMD diski var. Sony'nin cihazla birlikte verdiği demo diskindeki oyunlar ne yazık ki oynanabilir şeyler değil, var olan oyunların film olarak kaydedilmiş görüntüleri sadece. Dolayısıyla, PSP'yi satın aldığınızda yanında oynayabileceğiniz hiç bir şey gelmiyor. Japonya'da ilk nesil PSP oyunlarının fiyatları düşmüş durumda, hal böyleyken Sony paketlere Wipeout, Ridge Racer ya da Lumines gibi bir oyunu da hediye olarak eklese çok iyi olurdu. Ayrıca, 32MB kart da oyunlarda kaldığınız yeri kaydetmekten başka hiç bir işe yaramıyor. PSP'yi MP3 dinlemek vs. için kullanacaksanız ayrıca bir bellek kartı almanız şart.

Sony'nin kutuya değil hediye bir oyun, oyunların oynanabilir demolarını bile koymaması (oysa Wipeout, Fired Up ve diğer bir çok PSP oyununun oynanabilir demoları var) PSP paketinin en büyük eksikliği. Gerekli bir aksesuar olan USB kablosunun da cihazla verilmemesi hiç hoş değil. Eğer PSP'yi sadece oyunları değil, tüm özellikleriyle ciddi ciddi kullanacağım diyorsanız alışveriş listenize bir tane de 512MB ya da 1GB bellek kartı yazın, hesabınızı da buna göre yapın. Ayrıca yine aynı listeye, ekranı çizilmeye karşı koruyan ince film filtrelerden eklemeyi de unutmayın.

Henüz ülkemize gelmese de PSP'nin bir de Giga Pack paketi var. Bu pakette 32MB yerine 1GB Memory Stick Pro Duo bellek kartı yer alıyor, ayrıca Value Pack'da her ne akla hizmetse olmayan USB kablosu da bu pakette var. Giga Pack'ın ABD fiyatı, Value Pack'dan 60$ kadar daha yüksek ama paket içindeki 1GB bellek kartı bu farkı karşılıyor. PSP'nizi ABD'den satın alacaksanız mutlaka Giga Pack almanızı öneririz. Sony Eurasia'dan aldığımız bilgilere göre Giga Pack önümüzdeki günlerde ülkemize de gelecek.

Yorumlar

Teknoloji olarak Sony PSP etkileyici bir ürün. Ufak ve hafif bir cihazın içine tıkıştırılmış işlem gücü şaşırtıcı düzeyde ve PSP'yi biraz kurcaladıktan sonra Nintendo Gameboy serisini ancak çocukluğumuzun Game-Watch oyuncakları gibi görmeye başlıyorsunuz. PSP'nin özellikle film gösterme yönü, teknoloji olarak eşsiz. Ne yazık ki bu gelişmiş teknoloji Sony'nin son derece kötü sınırlamalarıyla sakatlanmış, istediğiniz filmi cihaza atıp izlemek yerine garip dizin isimleriyle, anlaşılmaz dosya adlarıyla boğuşuyorsunuz.

Fotograf görüntülemek için PSP'nin kocaman ekranı ideal. MP3 dinlemek için PSP kullanılabilir ama bu kadar büyük bir cihazı sadece MP3 için yanınızda gezdirirseniz hata edersiniz. Ayrıca PSP'yi cebinizden çıkarttığınızda koskocaman ekranıyla otobüste, sokakta fazlasıyla ilgi çekiyor, aman sağınıza solunuza dikkat edin.

Web tarayıcısının da ilkel olduğu düşünülürse, PSP sadece film ve oyun için alınabilir gözüküyor. Dolayısıyla PSP biraz lüks bir ürün. PSP'yi satın almak çok zor değil, her ne kadar ülkemizde Sony'nin resmi ürünlerini satan yerlerde PSP için 750 YTL'ye varan akıl almaz fiyatlar talep edilebilse de, garanti güvencesinden fedakarlık ederseniz 400 YTL civarına PSP satın alabiliyorsunuz. Sony Eurasia'nın belirttiği resmi satış fiyatı 579 YTL. Piyasadan bulacağınız gayrı resmi, daha açık söylemle "kaçak" ürünlerin garanti ve servis desteği bulunmuyor.

Önemli olan PSP'yi satın almak değil, bundan sonrası. PSP oyunları pahalı, genelde 75-90 milyon arası fiyatlar olsa da Megavizyon gibi yerlerde oyunlara 120 YTL gibi insaf dedirtecek fiyatlar konuyor. Sony Eurasia'nın oyunlar için belirlediği satış fiyatı 99 YTL. Oyunların ABD fiyatlarıysa 35 ile 50 dolar arasında. Bizce 50$ böyle bir konsolun oyunları için pahalı. "Kopya oyunlarla oynarım" diyebilirsiniz ama o işin de ne kadar süreceği tartışmalı, çünkü en son çıkan PSP oyunları firmware 2.0 yüklü olmasını şart koşuyor, bu firmware sürümünde de kopya oyun çalıştıramazsınız.

Şu anda Türkiye'de satılan gayrı resmi PSP'ler 1.0 ya da 1.5 firmware ile gelebiliyor. Resmi cihazlarsa 1.52 firmware ve yukarısına sahip. Eğer 2.0'dan yüksek bir cihaza denk gelirseniz, bu cihazı downgrade yapamayacağınızı ve emulatör vs. uygulamaları çalıştıramayacağınızı unutmayın.

Kısacası, PSP çok güzel ama masraflı bir alet. Oyunlara para verebilecekseniz düşünmeden satın alın, çünkü şu anda daha iyi bir taşınabilir oyun aracı yok. "Ben filmlerimi aktarıp o koca ekranda izleyeceğim" diyorsanız, PSP yine size uygun bir ürün. Eğer bu iki tanıma da uymuyorsanız, web erişimi gibi uygulamalar sizce daha önemliyse PSP size çok da hitap etmiyor demektir, Pocket PC türü bir araç size daha uygun olur.